Eerste blogbericht

Ik was een travel blogger avant la lettre. Van zodra ik kon schrijven – het moet toch ergens rond die tijd geweest zijn – hield ik een reisdagboek bij. Het was een dik boek op A4-formaat met lijntjespapier en een bruine, harde kaft. De lezers, mijn ouders en grootouders, kregen een beschrijving van de mooiste tijd van het jaar (jawel) door de ogen van een kind, afgewisseld met foto’s, postkaartjes en entreeticketten. Ieder jaar werd het bruine reisboek dikker en dikker, totdat het verdween in de vlammen van een afgebrand vakantiehuis in de Ardennen. De materiële schade werd gecompenseerd door diverse verzekeringsmaatschappijen, maar mijn klein meesterwerk was voorgoed vergaan. Met frisse moed startte ik enige tijd later een tweede versie op, die uiteraard ter inleiding vertelde wat er met de voorganger gebeurd was. Als ik me goed herinner ondernam ik zelfs een poging om de verdwenen reisverhalen zo goed en kwaad mogelijk opnieuw weer te geven. Deze recuperatietechniek komt nu opnieuw van pas, want ik heb de draad van travel blogging weer opgepikt, maar slaag er zelden of nooit in om een dagboek aan te leggen. In mijn luiheid noteer ik slechts trefwoorden en namen die ik anders toch zou vergeten, om vervolgens lange tijd later alsnog een verslag bijeen te schrapen. Om u een idee te geven van mijn niet al te verschroeiend tempo: kort voor onze reis naar Tsjechië en Krakau wist mijn ravissante echtgenote me te overtuigen om opnieuw reisverhalen te schrijven. Het verslag in kwestie publiceerde ik een jaar later op Tumblr om het bijna drie jaar later te verhuizen naar wordpress – omdat ik eerlijk gezegd nog steeds geen hol snap van Tumblr. Ik hoop mettertijd aan wordpress wel aan uit te kunnen en het is alleszins mijn ambitie om meer te schrijven. Ik hoop dat er deze keer meer mensen meelezen dan enkel mijn ouders en grootouders (mijn oma leeft nog en in 2030 vieren we haar honderdste verjaardag). Ik hoop ook ooit het tweede deel van mijn jeugdig reisdagboek terug te vinden. Zodra dat gebeurt wijd ik er een sprankelende post aan, das beloofd.

Groetjes van Ruud x

Zaragoza, de Stad van mijn Dromen

Dat er enkele hardnekkige misverstanden bestaan rond Zaragoza is volledig de schuld van Jimmy Frey. Wie zo naïef is te denken dat Jimmy deze bruisende metropool bezong omdat de stad zijn hart gestolen had, komt van een kale reis terug. Hij vond Zaragoza gewoon vlotter bekken dan Schuiverskapelle, c’est tout. Sterker nog, we zijn collectief bedrogen door deze culthit, want Jimmy heeft inmiddels bekend dat hij de stad nog nooit bezocht heeft. Tot op de dag van vandaag, meer dan veertig jaar nadat Jimmy de hitparade bestormde met deze topschijf, heeft hij het bestaan geen voet binnen te zetten in Zaragoza. En dat is jammer, want zo had hij kunnen zien dat zijn lyrics de waarheid geen geweld aandoen – wat kwatongen ook mogen beweren. Kwatongen van De Morgen bijvoorbeeld. Een ‘journalist’ van deze linkse roddelgazet achtte het nodig Jimmy te ontmaskeren en zijn leugens rond Zaragoza te doorprikken. Volgens de wellicht fel stinkende onbenul in kwestie valt er in deze stad geen hol te beleven, behalve een pils scoren voor 1,2 euro. Ik heb dus mijn verantwoordelijkheid genomen en ben in het charmante gezelschap van mijn twee minderjarigen Zaragoza gaan beleven. En of er iets te beleven valt!

eindbeeld

Laten we beginnen bij de ligging van Zaragoza, want hierover heeft Jimmy enige verwarring gezaaid door voor de hoes van zijn plaat te poseren op een Noordzeestrand. Zowel de Atlantische Oceaan als de Middellandse Zee liggen op ongeveer 300 kilometer afstand. Bijna nergens in Spanje is de zee zo veraf als in Zaragoza, maar goed, Jimmy zat nooit verlegen om een practical joke.

Aljaferia1

Na een rit van iets meer dan een uur arriveren we vanuit de oneindig mooie Aragonese Pyreneeën – met roofvogels ter grootte van een catamaran – in de bruisende metropool. Al vanop ruime afstand zien we de toppen van de gigantische El Pilar basiliek schitteren aan de horizon en we gaan meteen recht op ons doel af: het Palacio de la Aljaferia. Vandaag zetelt het regionale parlement in de Aljaferia, wat duizend jaar geleden begon als een islamitisch paleis in Syrische stijl. Een islamitisch paleis in het noorden van Spanje?

aljaferia3
Dat is allemaal vrij snel gegaan en ik zal het bondig samenvatten. In 710 had Roderik, de Visigotische koning van Spanje, nogal stevig ambras waarna zijn tegenstander de hulp inriep van Berberse moslims. Deze kwamen met vier schepen vanuit Afrika naar Tarifa, versloegen Roderik en veroverden in no time heel het Iberisch schiereiland. Amper een jaar nadat ze in Zuid-Spanje aan land waren gegaan vielen de Moren Zaragoza binnen en kort daarna ontstond er een Kalifaat in Spanje en Portugal, wat later uiteenviel in taifa’s, onafhankelijke islamitische rijkjes. De emir van de taifa in Zaragoza liet een schitterend Moors paleis bouwen: de Aljaferia. Het is misschien minder bekend dan de moskee van Cordoba en het Alhambra in Granada, maar daarom niet minder belangrijk en bovendien staat het samen met andere mudejar gebouwen (een mengeling van islam- en christelijke kunstvormen) in de stad op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Aljaferia2

Mijn minderjarig reisgezelschap is onder de indruk, maar wanneer ze in het middeleeuws christelijk gedeelte tot stilte worden aangemaand, acht ik de tijd rijp voor een tapasbar. Buitenstaanders beweren dat tapas zijn uitgevonden in Valencia, maar dat klopt uiteraard niet. Deze hapjes vinden hun oorsprong in Zaragoza en de stad barst van de gezellige tapasbars.

Tapas
We (enfin ik) willen nog gebouwen in mudejar-stijl zien, maar zowel de prachtige Iglesia de San Gil als de niet minder fraaie Iglesia de la Magdalena blijken gesloten. Spanje en openingsuren: het is me wat. Ik ben recent tweemaal moeten terugkeren naar Sevilla, omdat de immense kathedraal met het praalgraf van Colombus steeds gesloten bleek wanneer ik deze wilde bezoeken. Soit, in Sevilla valt nog wel wat anders te beleven, maar later meer daarover. Op weg naar de Basilica de Nuestra Señora del Pilar passeren we even langs de Ebro, waar we de van oorsprong Romeinse brug Puente de Piedra zien.

brug

Zaragoza telt nog heel wat andere Romeinse overblijfselen, waaronder een amfitheater.
Een mirakel voltrekt zich, want de basiliek zelf blijkt niet gesloten te zijn en dus gaan we even binnen loeren nadat ik een bende religieuze fanatici heb weten afschepen. Die duiken hier massaal op, omdat de Moeder Gods hier na haar dood verscheen en prompt vroeg om er een heiligdom te bouwen. Sindsdien is de basiliek een belangrijk bedevaartsoord, waarvoor alle begrip.

basiliek

En wat te denken van de Plaza del Pilar, het plein waaraan de basiliek gelegen is? Dit is het ‘salon’ van Zaragoza, met talloze gezellige terrassen, een fontein in de vorm van Latijns-Amerika, nog een kathedraal, een gebouw ter ere van Goya en nog zoveel meer. Wie denkt dat de Grote Markt van Sint-Niklaas gigantisch groot is, mag eens uitrekenen hoeveel keer deze in de Plaza del Pilar past met zijn lengte van 1.500 meter. Hier zou Jimmy een optreden kunnen geven voor honderdduizenden uitzinnige fans.

fontein
Na goed geslapen te hebben voor weinig geld in het Hotel Paris Centro trekken we naar het Goya museum. Francisco de Goya is veruit de belangrijkste Spaanse schilder ooit en aangezien hij uit de buurt kwam heeft men in Zaragoza een museum aan hem geweid, in een prachtig oud herenhuis. Dat kregen ze niet volledig gevuld met werken van Goya en dus begint de permanente tentoonstelling met werken uit de drie eeuwen voorafgaand aan zijn schilderijen. Na een hele reeks brave schilderijen die hij voltooide in opdracht van de Spaanse koning (Goya was hofschilder) komen de minder bekende, doch interessantere werken aan bod: de etsen van Goya. Hierin uit hij zijn kritiek op de bemoeizieke kerk, de oorlog met Napoleon en het repressieve Spaanse koninklijke regime.

Goya

Minderjarigen vinden dit echter minder interessant en dus trekken we naar het Acuario, het grootste rivieraquarium van Europa.

acuario

Afsluiten doen we in de moderne expo-wijk, gebouwd naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling van 2008. Naast tientallen restanten, kerken en paleizen uit de voorbije 2.000 jaar beschikt Zaragoza dus ook over moderne architectuur.

expo

In 2022 zou het eerste deel van Gran Scala, een gigantisch attractiepark, moeten geopend worden. Tegen dan is corona slechts een nare herinnering en kunnen we – al dan niet in het gezelschap van Jimmy Frey – nog harder genieten van de Stad van mijn Dromen.

toren mudejar

Rotterdam #demooiste

20190610_094016

Amper twee maanden na mijn zegetocht door Rotterdam bezoek ik de havenstad opnieuw. Toen in het kader van de marathon – hevig gehashtagd onder #demooiste – en nu in het kader van Vaderdag. Ondanks de luide aanmoedigingen van honderdduizenden enthousiaste Nederlanders strandde ik destijds zeven seconden onder mijn persoonlijk record. De oorzaak? Mijn hotel serveerde die zondag zoals gebruikelijk pas ontbijt vanaf 9 uur. Minder dan een uur voordat Lee Towers ons moed zou inzingen vanaf een hoogwerker op de Coolsingel stelde de chef me een vettige omelet voor. Uiteindelijk kreeg ik een gezond ontbijt in de vorm van Turkse yoghurt met fruitsalade. Heel anders verging het mijn collega die even verderop in de Inntel verbleef. Zij kon al vanaf 6 uur genieten van een speciaal sportontbijt. Met zicht op het water en desgewenst toegang tot de wellnessruimte.

20190609_141447

We laten de auto met bagage achter in de gemeenteparking aan de Erasmusbrug en vertrekken te voet in de richting van de Euromast. Ter bevordering van de sfeer en gezelligheid maak ik mijn kinderen wijs dat deze wandeling amper een kwartier zal duren. We zijn nog geen tweehonderd meter ver of ik zwicht al voor de lichte druk om eerst iets te eten, waarna we op een terrasje zitten met elk een tosti op ons bord. Eenmaal aangekomen bij de Euromast maken we meteen rechtsomkeer omdat Oscar en Edelawit de wachtrij onaanvaardbaar lang vinden. Ik dring nog even aan, maar we gaan zo snel als het kan naar de check-in van het Inntel Hotel.

20190609_153749

Ze doen hier duidelijk aan geurmarketing en het moderne hotel maakt al snel indruk op mijn minderjarig reisgezelschap. Mijn voorstel om de stad in te duiken maakt geen schijn van kans, want ze willen eerst en vooral het zwembad en de wellnessfaciliteiten uittesten. Ok dan. Of zulke jonge kinderen in het Turks stoombad mogen weet ik eerlijk gezegd niet, maar aangezien ze al vrij snel naar buiten vluchten stelt er zich sowieso geen probleem. Als ze eindelijk uitgezwommen zijn waag ik opnieuw een poging om op pad te gaan in deze geweldige stad. Iets later zitten we in de hotelbar met twee fristi’s en een gin tonic. Ik vind het prima. Voor je het weet ontstaat er zowaar druk om weet ik veel wat allemaal te gaan bezoeken en bezichtigen, terwijl mijn kinders gewoon keihard genieten van dit welriekend hotel aan de Maas. We komen nog wel eens terug naar deze stad.

20190609_184940

De vriendelijke receptioniste bestelt voor ons een watertaxi en even later scheuren we in een rotvaart richting Wilhelminapier, het Manhattan van Rotterdam. We gaan aan tafel in Hotel New York, een gigantisch restaurant in het prachtig gerestaureerde gebouw van de Holland Amerika Lijn, vroeger het vertrekpunt voor iedereen die zijn geluk wilde beproeven aan de andere kant van de oceaan. De suggestie van de dag: gegrilde sardinetjes. Prima! Comme d’habitude opteert de overzijde unisono voor een kinderspaghetti, hoewel ik blijf volharden in het aanprijzen van alternatieven. Het zal mij worst wezen dat ze weer de platgetreden paden betreden. Het smaakt, ik denk terug aan de cadeaus die ik moest opendoen in de auto voor we vertrokken en ik besef volledig dat dit nu al de leukste Vaderdag ooit is.

20190609_185930

Het beste onderdeel aan op hotel gaan? Het uitgebreide ontbijtbuffet uiteraard. Zicht op het water, sloten koffie, vers fruitsap, geroosterd brood, yoghurt, fruit, eieren in alle vormen, belegen kaas, zalm, croissants, etcetera. Ik leg uit aan Oscar en Edelawit dat de term brunch een samentrekking is van breakfast en lunch. Speel het spel correct en je hoeft later geen tijd meer te verschijten aan een middagmaal. De formule slaat aan en plots is er voldoende animo om opnieuw naar de Euromast te trekken, de hoogste toren van Nederland.

20190609_211426

Een eerste halte brengt ons op honderd meter hoogte en dat vindt Oscar ruim voldoende. Hij gaat zitten en houdt het volledig voor bekeken. Edelawit daarentegen wil zoals verwacht all the way tot het allerhoogste punt en stapt resoluut in de richting van de volgende etappe. Kort daarna zit ik naast haar in een roterende schijf die tot 185 meter hoog stijgt.

20190610_111534

De begeleidster heeft door dat ik sterf van de schrik en adviseert me vriendelijk om rustig voor me uit te kijken en te genieten van het indrukwekkend zicht. Dat lukt wonderwel. Ik begin te filmen en stel vast dat een volledige rotatie iets meer dan een minuut duurt. Bij helder weer kan je vanop deze hoogte zelfs de koeltorens van Doel zien. Bij heel helder weer misschien zelfs de scheurtjes in de reactorwanden, wie weet. We hebben alleszins een zeer volledig zicht op Rotterdam vanuit de lucht. Later komen we nog wel eens terug en het kan zijn dat we dan op verkenning gaan in de stad. Of ik keer gewoon nog eens weder voor de mooiste marathon. Ik zal dan logeren in het Inntel hotel en ontbijten om zes uur ’s morgen, waarna ik mijn persoonlijk record breek met minstens zeven seconden.

20190610_113026

NAPELS IS DE EFTELING NIET

De dame aan de incheckbalie op Schiphol wil weten of ik een toelating heb van mijn toekomstige ex om met de kinderen naar het buitenland te gaan. Daar had ik een formulier voor nodig en dat formulier staat op de website van de Marechaussee. Aangezien ik in aanwezigheid van mijn minderjarigen niet wil zeggen dat ze het desbetreffende formulier wat mij betreft in haar gat kan steken, wandelen we rustig verder naar de security waar men ons al vrij snel isoleert uit de wachtrij. Tot mijn opluchting gebeurt dat enkel omdat er een aparte doorgang is voor gezinnen. Niemand vraagt naar het bewuste formuliertje.

2017-10-27 14.10.33

‘Is daar een springkasteel?’, vraagt Edelawit wanneer ik haar tijdens de heenvlucht een levendig pleintje toon in één van mijn reisgidsen. En bij het zien van de prachtige kerk op de Piazza del Plebiscito wil ze weten of daar een watershow is. Napels is de Efteling niet: het is de grootste antieke stad ter wereld met tien vierkante kilometer cultureel werelderfgoed. Leg dat maar eens uit aan een meisje met een handtas van Frozen… Gelukkig doorbreekt Oscar de impasse met een eerste reeks vragen uit zijn dierenquiz-kaarten.

DSCN2310
Zicht vanop ons terras, met Castel Sant’Elmo op de achtergrond

De tijd vliegt snel en zodra ik mijn telefoon weer activeer bij het landen, zie ik al een WhatsApp-bericht van Floriana waarin ze meldt dat de taxi klaarstaat. De taxi blijkt een vriendin des huizes en op mijn verzoek stopt ze de wagen meteen opdat de gordels op de achterbank vrijgemaakt kunnen worden. Ze woont in de buurt van de Vesuvius en geeft ononderbroken uitleg terwijl ze toeterend door het drukke verkeer slalomt. We moeten zeker naar de Chiesa del Gesu Novo gaan kijken, iets wat onze gastvrouw later ook nadrukkelijk aanprijst.

DSCN2312

Na een tamelijk dolle rit worden we heel enthousiast verwelkomd door Floriana  en Francesco. Op haar bevel draagt hij de bagage mee naar onze kamer in B&B Salotto Borbonico, op de zevende verdieping van een groot appartementsgebouw. We zitten in het hart van de stad, aan de drukke Via Toledo en met zicht op het hoger gelegen Castel Sant’Elmo. Het jonge koppel geeft nog snel wat tips, rekent het verblijf van drie nachten alvast af en verwijst ons naar een ristorante aan de overkant voor het eerste avondmaal. Hij kiest spaghetti, zij lasagne en ik pizza. Laat op de avond zie ik vanop ons terras zeven hoog dat Casa Infante (de lekkerste ijsjes volgens Floriana) nog steeds open is, terwijl de clochards wat verder al slapen op de dorpel van één van de meer dan duizend kerken die Napels rijk is.

DSCN2330

Na een tamelijk pover ontbijt op onze kamer zouden we de eerste wandeling uit mijn time to momo reisgids afwerken, maar dat plan heb ik afgevoerd na het zien van de heuvel met daarop het Castel Sant’Elmo. Vanop deze hoogte zullen we de drukte van het historisch centrum ontwijken en hopelijk een overzicht krijgen. Love it or hate it, Napels laat niemand onberoerd. De stad is minstens tweeduizend jaar oud, ligt deels onder de grond en in de Middellandse Zee, versmolt in de loop der tijd met de omliggende gemeenten tot een megapolis die tot aan de voet van de dreigende Vesuvius reikt en heeft soms een nogal kwalijke reputatie (het afval, de camorra en tutti quanti). Om vat te krijgen op deze chaos starten we dus letterlijk bovenaan, zodat we nadien kunnen afdalen tot in de bekende baai. Op weg naar het metrostation Montesanto, waar we de funiculare naar boven zullen nemen, krijgen mijn kindjes hun Napolitaanse vuurdoop. Hoewel het autoverkeer ondertussen in sommige straten geweerd is, overheerst er een lawaaierige drukte met levendige viskramen en brullende brommers in de hoofdrol. Regelmatig gaan Oscar en Edelawit boos tegen een gevel schuilen met de beide handen tegen hun oren. Tot dusver hebben ze een hekel aan Napels.

DSCN2314
Kapel in Certosa di San Martino

Zowel het terras van Castel Sant’Elmo als de tuinen van het vlakbij gelegen kloostercomplex Certosa di San Martino – beide gebouwd in de 14de eeuw – bieden een indrukwekkend zich op de Golf van Napels, de Vesuvius en de stad zelf. We genieten van de rust onder een staalblauwe hemel en slenteren door de lange kloostergangen en prachtige tuinen, onderweg even stoppend in rijk gedecoreerde kerken en kapellen.

DSCN2326

Langs de Via Pedamentina, een lange, brede trap van 440 treden tot in het centrum, gaan we weer naar beneden. Ik stop onderweg voor een foto van de kinderen met de Vesuvius op de achtergrond. Volgens Oscar zitten we dan al aan de 216de trap. Het zal wel kloppen. Eenmaal terug in de wirwar beneden gaan we eerst een snack eten in de antieke pasticceria Armando Scaturchio. Mijn koffie wordt gebracht door een man met zwarte handschoenen, terwijl een luid zingende collega met een vogelmasker tussen de klanten laveert. De drukte is weer overal, maar mijn kinderen zijn ondertussen geacclimatiseerd en genieten van hun welverdiende mini-pizza.

2017-10-28 11.41.27

DE LUIE STRAALSTROOM

Deze literaire bijdrage is een vervolg op het eerder verschenen baanbrekend stuk over de polaire vortex. Nadat de aanhoudende vrieskou amper vijf maanden geleden een collectieve hysterie baarde, is het wederom van dattum, maar deze keer raken de gemoederen pas echt verhit. Onze vergeelde gazon kraakt, code geel is al code oranje geworden, platanen laten massaal hun schors los, nooit eerder moesten hulpverleners zo massaal uitrukken op festivals om gedehydrateerde feestneuzen te reanimeren en de Federatie van het Belgisch Naturisme (verder FBN, niet te verwarren met FSLN, het Sandinistisch Bevrijdingsfront uit Nicaragua) begint onze uitgeputte beleidsmakers weer te vervelen met de roep om extra naaktstranden. Dat laatste is begrijpelijk, want onbeboet bloot rondlopen kan momenteel enkel op een strook van 400 bij 15 meter in Bredene. We praten hier dus over 6.000 vierkante meter voor de meer dan 8.000 betalende leden van de FBN; minder dan één vierkant meter per naaktloper. Bij eb dan nog wel. Dat probleem sleept in het huidige klimaat maanden aan, terwijl men vroeger – toen ik klein was – met veel geluk drie dagen per jaar ontdaan van alle textiel kon doorkomen zonder een verkoudheid op te lopen. Maar ja, toen ik klein was bestond er helemaal geen klimaatprobleem. Het enige wat wij hadden was een gat in de ozonlaag door overvloedig gebruik van haarlak in de jaren tachtig, omdat iedereen een kapsel wilde als Annie Lennox. Mannen uiteraard niet. Die wilden een kapsel zoals dat van Dave Stewart.

Vandaag liggen de weerkaarten helemaal anders en om dat probleem te duiden komt een hele reeks ‘experten’ aan bod in het nieuws. Weermannen en -vrouwen rollen over elkaar in nieuwsbulletins, de minister van milieu blijft beweren dat er geen watertekort dreigt en de terreinverantwoordelijke van Eendracht Hekelgem mag op de nationale radio uitleggen hoe het komt dat zijn grasmat inmiddels harder dan graniet is. Overigens, Eendracht Hekelgem werd in 2001 opgeslorpt door FC Denderleeuw om vervolgens onder de naam Eendracht Affligem het mooie weer te maken in de provinciale reeksen. Pas tien jaar later kreeg de club na een democratische volksraadpleging opnieuw de naam Eendracht Hekelgem. In plaats van al dat gesjacher met de clubnaam hadden ze beter tijd geïnvesteerd in de aanleg van kunstgrasvelden – dat blijkt nu wel. Nog een specialist die opgevoerd wordt in de media: de gouverneur van West-Vlaanderen. Deze vooruitstrevende beleidsman heeft alvast een verbod ingevoerd om te besproeien tussen 8 uur ’s morgens en 20 uur ’s avond, want dan verdampt alles toch meteen. In de daluren mag het dus wel, maar hij roept de mensen wel op spaarzaam om te gaan met drinkwater. En de lokale landbouwers kunnen bij Aquafin iedere dag terecht voor een miljoen liter gezuiverd afvalwater. Dat kunnen ze goed gebruiken om de composthopen die vandaag de dag spontaan in brand vliegen te blussen (tip: je kan deze ook met een riek verluchten).

Al deze zelfverklaarde specialisten zien een bos noch bomen door de aanhoudende hitte en dus zal ik wederom mijn verantwoordelijkheid moeten opnemen. Zoals geweten ben ik als vooraanstaand travel blogger behept met een – ik druk het bescheiden uit – meer dan gemiddelde meteorologische kennis. Wat we nu meemaken is het gevolg van de ‘luie straalstroom’, de lelijke achternicht van de polaire vortex. Kort samengevat zorgt een hardnekkig hogedrukgebied ten noorden van ons land ervoor dat de huidige situatie tot vervelens toe geblokkeerd blijft. De spreekwoordelijke ‘snelweg van lucht’ hangt vast voor de al even spreekwoordelijke Kennedytunnel. Dat laatste mag je met een korreltje zout nemen, want de huidige hitte beperkt zich heus niet tot België. Zo beleven de Zweden de warmste juli in 260 jaar, met bosbranden waar Portugal jaloers op kan zijn. Wie goed rekent, die weet dat we dus moeten teruggaan tot het jaar 1758 om nog zo’n extreme temperaturen waar te nemen in Zweden. Dat resulteerde toen in de slag van Fehrbellin, waar het Pruisische leger in de pan gehakt werd. In datzelfde jaar ontstond brouwerij Martens in Bocholt. Bij ons was het toen ook best warm en aangezien Aquafin nog niet bestond moest ieder dorp zijn eigen bier brouwen om de dorstigen te laven.

Een tweede element betreft mijn theorie van regressie naar het gemiddelde, zoals besproken in mijn wetenschappelijk essay over de polaire vortex. Een zogenaamde weerman, wiens naam ik uit respect voor zijn familie niet zal vermelden, heeft mijn theorie trachten over te nemen. Ik citeeer: ‘… aan alle broeierig hete liedjes komt een eind. De droogte zal logischerwijs later gecompenseerd worden met neerslag. Wanneer dat juist is, kan ik niet zeggen, maar na een droge periode volgt steeds een periode met meer regen.’ Vijf jaar studeren aan de universiteit om vervolgens plagiaat te plegen en mijn baanbrekende bevindingen schaamteloos over te nemen in de populaire media: moge hij verzuipen in de regen die hij zonet perfect wist te voorspellen. En wat mezelf betreft kan ik enkel zeggen dat ik er binnenkort weer ben met meer weer. Zolang de hitte aanhoudt raad ik iedereen aan om op tijd een biertje van brouwerij Martens open te trekken. Maar drink wel met mate, tenzij je Jean-Claude Juncker hebt uitgenodigd om klimaatopwarmingsnegationisme strafbaar te maken op Europees niveau.

JERUZALEM & DE NADERENDE APOCALYPS

Het is zondag, de hemel is opgeklaard en onder een stralende ochtendzon verlaat ik mijn hotel in Bethlehem om opnieuw een dag door te brengen in de oude binnenstad van Jeruzalem. In tegenstelling tot gisteren neem ik niet de bus op Hebron Road, maar besluit ik om via Checkpoint 300 te gaan. Onderweg zie ik de souvenirwinkel en het bijbehorende Guest house dat langs drie zijden omgeven is door de muur. De winkel is dicht, de familie Anastas die in het huis woont levend begraven. In de vitrine staat een straatnaambord met daarop End of the World Road.

DSCN2534
De souvenirwinkel en Guest house van de familie Anastas is langs drie zijden omsingeld door de muur

Aan het checkpoint staat een lange rij mensen te wachten en de tourist lane is afgesloten. Iemand wenkt me om samen met hem de doorgang te nemen voor mensen die naar het ziekenhuis moeten, maar ook dat biedt weinig soelaas. Boven de tourniquet brandt een rode lamp en de soldaat in het wachthuisje negeert het geroep van de mensen die willen passeren. Mijn reispas verandert niets aan de zaak. Plots krijgen we groen licht en meteen proberen zoveel mogelijk mensen tegelijkertijd door de tourniquet te stormen.

20180325_090000
Wachtrij aan Checkpoint 300, controlepost tussen Bethlehem en Jeruzalem

We komen in een hanger aan de volgende tussenstop: twee wachtrijen, wederom aan een metalen draaideur onder een rood licht. Deze keer zijn er ook vrouwen en wenende kinderen bij. Niemand schijnt te weten wanneer er ergens een groen licht zal verschijnen en af en toe verplaatst de menigte zich nerveus van de ene doorgang naar de andere, denkend dat die open zal gaan. Na lang wachten mogen we dan eindelijk via de bagage- en paspoortcontrole naar buiten.

20180325_090907

Één ding staat vast: ‘het systeem’ is dat er geen systeem is. Het geven van groen licht aan de tourniquets gebeurt volledig arbitrair. Mensen die langs dit checkpoint moeten om op hun werk te geraken dienen al in het holst van de nacht, als beesten opeengepakt, aan te schuiven – getuige deze reportage van de inmiddels opgedoekte Israëlische openbare zender Channel 1. De meeste Palestijnen hebben overigens geen permit om naar Jeruzalem te gaan. De muur segregeert en ontmenselijkt. Niet alleen Gaza, maar ook de hele Westelijke Jordaanoever is een grote openluchtgevangenis.

20180324_124757
De Katoenmarkt. Enkel moslims mogen langs hier de Tempelberg betreden.

Ik laat de taxichauffeur stoppen aan de Jaffapoort en begin aan mijn race naar de Tempelberg, want die is slechts tot elf uur toegankelijk en dat gedoe aan Checkpoint 300 heeft veel tijd gekost. Ik kijk voor de zekerheid nog even op mijn Pilgrims Map en besef dat ik eigenlijk beter aan de Leeuwenpoort was uitgestapt. Een tweede blunder laat niet lang op zich wachten, want eenmaal voorbij de veiligheidsscan kom ik aan de Klaagmuur waar ik er in slaag de toegang tot de Tempelberg te missen. Ik keer terug naar de Katoenmarkt, waar me gisteren de toegang tot Haram-al Sharif ontzegd werd. Dat gebeurt nu een tweede keer en mijn emmer der geduld loopt volledig over, waarna de soldaat in kwestie me tot kalmte aanmaant en uitlegt dat ik via een brug naast de Klaagmuur moet gaan. Een Mexicaans meisje dat net als ik de Rotskoepel wil zien is min of meer de wanhoop nabij en ik zeg vol vertrouwen dat ze mij moet volgen: ik ken hier de weg. Wat later staan we op de houten brug rechts van de Klaagmuur aan te schuiven voor opnieuw een veiligheidsscan. Met een groot bord waarschuwt het hoofdrabbinaat dat het volgens de Thora strikt verboden is om de Tempelberg te betreden vanwege het heilige karakter van de site. Toch zie ik even later een groepje Joden onder militaire begeleiding over het plein wandelen.

DSCN2539
De Rotskoepel

De Rotskoepel straalt zoals verwacht onder de voorjaarszon en mijn Mexicaans gezelschap en ik wisselen smartphones uit voor de nodige foto’s. Zodra er even niemand kijkt probeer ik stiekem het heiligdom binnen te gaan, maar enkele meters voor de deur word ik onderschept door een alerte soldaat. In het gebouw bevindt zich een rotssteen en dat is de heiligste plek ter wereld. Dit zou 4.000 jaar geleden een bijzondere begraafplaats geweest zijn, hier zou Adam gecreëerd zijn, hier zou Abraham bijna Izaäk geofferd hebben, hier zou Salomo – de zoon van David – de eerste Joodse Tempel gebouwd hebben en hier besteeg de profeet Mohammed in 621 een gevleugeld paard om aan zijn nachtelijke reis naar het verste heiligdom te beginnen. Zeventig jaar later liet kalief Abd al-Malik op een achthoekige basis een cilinder bouwen met daarop een koepel van twintig meter diameter: de Rotskoepel, een iconisch gebouw dat tegelijkertijd prachtig en eenvoudig is.

20180325_101603

De Rotskoepel is zoals gezegd een heiligdom en geen moskee. Bidden gebeurt wat verderop in Al Aqsa, de verste moskee. De Oemmajaden bouwden weliswaar op de plaats waar voorheen de joodse tempels stonden; ze ruimden ook het puin van de door christenen vernielde Joodse heilige plaatsen en lieten de verbannen Joden terugkeren om te bidden op de Tempelberg. Voor zowel moslims als Joden is dit immers een heilige plek, wat vandaag tot enorme spanningen leidt. Bij de christenen liggen de kaarten anders, want zij verhuisden in de vierde eeuw alle heilige relikwieën (waaronder Adams schedel) naar de immense basiliek van de Heilig Grafkerk en verplaatsten op die manier het centrum van de wereld naar de begraafplaats van Jezus.

DSCN2565

Lang daarvoor, zo’n drieduizend jaar geleden, zou Salomo hier de eerste Joodse tempel gebouwd hebben, maar daar bestaat geen archeologisch bewijs voor en het ligt uiteraard extreem gevoelig om hier opgravingen te gaan doen. Die zouden wellicht toch niets opleveren, omdat de Babyloniërs in 585 v.Chr. Jeruzalem volledig met de grond gelijkmaakten. De tweede tempel werd amper zeventig jaar later voltooid en rond het begin van onze jaartelling gerestaureerd, verfraaid en uitgebreid door Herodes. De Tempel van Herodes geldt als het meest indrukwekkende architectuurcomplex uit zijn tijd, maar amper zes jaar na de oplevering, in het jaar zeventig, vernietigden de Romeinse legers Jeruzalem voor een tweede keer tot op het bot. Slechts een klein stukje van de muur rond het gigantische plateau waarop de tempel stond is overeind gebleven: de Klaagmuur. Het platbranden en uitmoorden van de heilige stad door de Romeinen wordt op een heel indrukwekkende manier beschreven in de proloog van Jeruzalem, the biography, een episch meesterwerk van Simon Sebag Montefiori.

DSCN2547
The Ramparts Walk

Op aandringen van de aanwezige militairen verlaat ik rond 11 uur de Tempelberg om opnieuw naar de Jaffapoort te gaan voor een lange wandeling op de omwalling rond de oude binnenstad – en dat is een absolute aanrader voor iedereen die Jeruzalem bezoekt. Vanop respectabele hoogte zie ik links de moderne stad en rechts beneden de chaotische drukte waaruit ik eerlijk gezegd graag even wilde ontsnappen. Het eerste deel van de uiterst aangename muurwandeling zou tot aan de Leeuwenpoort gaan, maar het pad blijkt eerder al te eindigen aan de Herodespoort. De andere wandelaars zijn een beetje in de war en druipen het af, maar ik ga in de moslimwijk op zoek naar een alternatieve toegang tot de muur en al snel verdwaal ik. In ruil voor vijf Shekel brengt een meisje genaamd Annawan me weer tot de muur en zo kan ik het laatste stukje helemaal alleen en enigszins clandestien afwerken. Eenmaal terug op de begane grond sta ik aan het begin van de Via Dolorosa. Been there, done that, maar zeker in een stad als Jeruzalem blijkt bij een tweede doortocht dat je veel gemist hebt. Zo ‘ontdek’ ik de gevangenis waar Jezus werd vastgehouden. Ik betreed de grot in kwestie en keer al snel terug omwille van de verstikkende wierookwalmen uit de ruimte waarin vroeger dieven en barbaren opgesloten zaten.

DSCN2552
Mozaïekplaat in de grot die diende als gevangenis van Jezus

Ook het tweede deel van de muurwandeling begint aan de Jaffapoort, maar om daar te geraken omzeil ik de drukte van de Heilig Grafkerk door een kleine omweg te maken langs het Ethiopisch Patriarchaat. Ik mag binnen op voorwaarde dat ik mijn schoenen uitdoe en de geestelijke toont me trots zijn kerk(je). Minstens even trots toon ik hem een foto van Edelawit, waarna ik verder door de christelijke wijk dwaal. Aan de grens met de Armeense wijk ga ik bij de toren van David weer de trappen op naar de muur. In de verte schittert de Rotskoepel, met daarachter de oneindige reeks grafstenen op de Olijfberg.

DSCN2563
Oneindige reeks graven op de Olijfberg

Zowel Joden, christenen als moslims geloven dat de Messias vanop de Olijfberg de Tempelberg zal betreden, waarna de wereld vergaat: de Apocalyps. Uiteraard willen alle gelovigen op de eerste rij zitten bij de dag des oordeels en dus begraven worden op de Olijfberg. Het einde schijnt trouwens nabij te zijn, want voor sommige christenen en Joden zijn twee van de drie voorwaarden voor de Apocalyps en de komst van de Messias al voldaan. Israël is hersteld en Jeruzalem is weer (deels) Joods. De derde voorwaarde is de wederopbouw van de Tempel en dat is enkel mogelijk wanneer de Tempelberg gezuiverd wordt door het offeren van een rode vaars. Het vervelende aan deze zaak is dat in Israël geen rode koeien leven, maar dat heeft een Amerikaanse priester al opgelost. Hij liet vijfhonderd Red Angus runderen overbrengen vanuit Nebraska naar een boerderij in de Jordaanvallei. Zijn bevriende rabbijn, een Tempelactivist, heeft via crowdfunding geld ingezameld voor het fokken van de langverwachte rode vaars. Ondertussen moet nog wel de Rotskoepel platgegooid worden opdat ze de Derde Tempel kunnen bouwen. Ik verzin dit niet. Sterker, dergelijke opvattingen schijnen niet eens marginaal te zijn. De muurwandeling eindigt in de prachtig gerestaureerde joodse wijk van Jeruzalem en daar zet ik een punt achter mijn trip door de Holy Land. Ik wil naar huis om mijn kinderen te knuffelen voor de wereld vergaat.

DSCN2530

DROMEN IN HET HOTEL VAN DE RODE DUIVELS

‘Ik ben zo zenuwachtig!’ roept Edelawit wanneer aan het einde van de Brusselsesteenweg in Tubeke rechts van het rondpunt Martin’s Red opdoemt. De ijzeren poort naar de parking schuift open en mijn Spotify schakelt over van ROX (‘R-O-X, alles of niks!’) naar More Than This van Roxy Music, het eerste streepje deftige muziek van de hele heenrit. Ze mochten beurtelings twee nummers kiezen, wat resulteerde in een bonte mix van kleutermuziek met de halve Nederlandse hiphopscene.

20180310_154028

 

Op verzoek van Oscar krijgen we de kamer waarin Kevin De Bruyne gewoonlijk logeert – met een extra bedje voor mijn kleine zenuwpees. Gelukkig heb ik onlangs nog eens bij Oscar gepolst wie zijn favoriete Rode Duivel is, want dat verandert regelmatig. Na Courtois, Witsel, Mertens, Nainggolan, Lukaku, Hazard en Vertongen is nu dus de middenblonde aanvallende middenvelder aan de beurt. Later zal Oscar ook profvoetballer worden en eveneens 300.000 euro per week verdienen. Edelawit, Griet en ik krijgen dan elk 50.000 euro en de andere helft houdt hij voor zichzelf. Zo kan hij iedere week een appartementje kopen als hij daar zin in heeft. Hij gaat ook een restaurant kopen, want dan kunnen daar kinderen komen eten en die zullen hem herkennen wanneer hij zelf langskomt.

20180310_154403

De sympathieke receptionist van Martin’s Red geeft ons een rondleiding door het hotel. We beginnen bij de fitnessruimte, die afgesloten is voor het gewone publiek en lopen door naar het saunagedeelte, l’endroit préféré de monsieur Fellaini. Edelawit vindt het absoluut niet kunnen dat hier geen zwembad is en verwijt me dat ze nu haar badpak voor niets heeft meegenomen. Ik heb het concept wellnessfaciliteiten blijkbaar niet goed uitgelegd.

20180310_155619

Nadat we onze bagage gedropt hebben in de kamer van Kevin is het tijd voor een bezoekje aan de bar, waar op dat moment een slijkerige Aston Villa – Wolverhampton getoond wordt op de grote tv-schermen. ‘Die heeft precies in zijn broek gekakt’ zegt Oscar over een speler met een modderige short. Ik vraag me af of ik zo’n uitspraak moet afkeuren, wetende dat we in een deftig viersterrenhotel verblijven. Anderzijds, het heeft er inderdaad alle schijn van dat de middelmatige verdediger in kwestie zijn broek heeft volgescheten, dus laat ik het zo.

20180310_194109

Tubeke klinkt misschien niet meteen als the place to be en toch is Martin’s Red prima gelegen. Op een steenworp afstand ligt het Hallerbos, maar dat laten we aan ons voorbijgaan omdat de hyacinten nog niet bloeien. Pairi Daisa bevindt zich op een klein half uurtje rijden, maar dat is te duur. Het Hellend Vlak van Ronquières staat er volgend jaar ook nog en voor een wandeling in het Pajottenland zijn we te lui. We gaan dus gewoon wat chillen in de ruime lobby. Hij leeft zich uit op de PSP die gewoonlijk gemonopoliseerd wordt door Lukaku, zij monopoliseert mijn tablet en ik verdiep me in een reisgids over Andalusië. Dat is nu eenmaal het leven van een vooraanstaand travel blogger. ’s Avonds dineren we in de bar die we eerder al eens uitgetest hebben en dan kunnen we in het bed van Kevin dromen van WK-winst voor de Rode Duivels. Deze droom heeft zich wellicht al meerdere keren afgespeeld in kamer 109 van Martin’s Red. En van dromen is geweten dat ze soms uitkomen.

20180310_155333

Jeruzalem, de navel van de wereld

DSCN2544

Jeruzalem, hoe moet ik daar aan beginnen? Ik voorzie twee volle dagen om me op de oude ommuurde stad te storten en wil gelijk naar het meest iconische gebouw: de Rotskoepel op de Tempelberg, onder moslims beter bekend als Haram-al-Sharif, het nobele heiligdom. Dit is de navel van de wereld, het heilige der heiligen, dé plek waar de drie grote monotheïstische godsdiensten ontstonden. Al meer dan 3.000 jaar is dit een geweide plaats en al even lang vloeit het bloed in beken door de straten na iedere nieuwe veroveringstocht. Ook vandaag is Jeruzalem niet alleen het centrum maar ook het brandpunt van de wereld.

DSCN2488Eenmaal aangekomen aan de indrukwekkende Damascuspoort ga ik de oude stad binnen en besluit na het kopen van een stadsplan (‘Jeruzalem Pilgrims Map’) om eerst een stukje van de Via Dolorosa mee te pikken. Dit is de lijdensweg die Jezus met zijn kruis aflegde tot aan de executieplaats Golgotha, waar nu de Heilig Grafkerk staat. Het traject is onderverdeeld in veertien tussenstations en begint op de locatie waar Pontius Pilatus hem onder druk van de menigte veroordeelde tot het kruis. Aan ieder tussenstation staat een groepje pelgrims met doornkransen en palmbladeren te zingen of te bidden en sommigen houden eraan om zelf ook de weg af te leggen met een groot houten kruis. Al na de vijfde halte houd ik het voor bekeken om via de Katoenmarkt recht op Haram-al Sharif af te stevenen. Dat mag helaas niet: vandaag mogen enkel moslims de Tempelberg betreden. Geen probleem wat mij betreft, want ik kom morgen toch terug en dan schijnt de zon weer, waardoor de Rotskoepel zal blinken als nooit tevoren.

 

20180324_123653

Door de smalle steegjes met aan weerszijden souvenirwinkels, eettentjes, bakkers, slagerijen… probeer ik me een weg te banen naar de Heilig Grafkerk, maar als snel beland ik in een mensenfile. Het wordt druk, véél te druk en iedereen lijkt op weg naar de Holy Sepulchre. ‘It’s madness’ hoor ik de mensen naast mij zeggen en pas na veel geduld kan ik eindelijk de kerk betreden waar Christus gekruisigd, begraven en herrezen zou zijn. Ik zie meteen knielende mensen over een steen wrijven (hier werd hij gebalsemd), terwijl een Grieks-orthodoxe priester naar mijn gevoel iets te hevig met zijn rokende vaas zwiert, wat tot enige irritatie van mijn ogen en longen leidt.

DSCN2497

Heel deze indrukwekkende kerk oogt uiterst chaotisch en je kan bezwaarlijk spreken van iets als een gewijde stilte. Boven staat een rij mensen aan te schuiven om te knielen voor een glasplaat (lui als ik ben heb ik het al lang opgegeven wat deze plaats dan weer vertegenwoordigt); in een totaal andere ruimte een verdieping lager leggen wachtende mensen dan weer een houten kruisje neer op een grondplaat, onderweg zie ik mensen hun hoofd neerleggen op marmeren tafels, etcetera. En dan sta ik plots in het middenschip van de kerk mee aan te schuiven voor de kapel met daarin het graf van Jezus. Dat wil ik wel gezien hebben nu ik er toch ben, maar wanneer na een half uur het gerucht rondgaat dat er nog minstens een uur extra wachttijd bijkomt maak ik een u-turn. Iets verderop geraak ik volledig geblokkeerd in de mensenmassa. De politie maakt ruimte vrij voor tientallen orthodoxe priesters in zwarte en bruine capes die de kerk binnenmarcheren in navolging van hun leiders die luid echoënde knallen maken door hun staf loeihard op de marmeren vloer te kletsen. De zeer luide, prachtige orgelmuziek maakt de aanwezigen extra klein en ik wijzig de modus van mijn fototoestel naar ‘sport’ in plaats van ‘party/binnen’ zodat ik de voorbijlopende priesters kan vereeuwigen.

DSCN2507

Zodra het kan vlucht ik naar buiten om even te bekomen op een dakterras met zicht op de Rotskoepel en de Heilig Grafkerk. Wat een stad! Jeruzalem is een aanslag op al je zintuigen en zeer uitputtend voor toeristen die net als ik eerder onvoorbereid zijn, geen gids hebben en toch zo weinig mogelijk willen missen. Dat is overigens niet zonder gevaar, want ieder jaar vallen er slachtoffers van het Jeruzalem-syndroom, een psychotische aandoening die verschillende vormen kan aannemen. Vrouwen menen zwanger te zijn van de Messias, anderen denken zelf de nieuwe Messias te zijn en nog anderen wachten gekleed in dierenvellen op de Apocalyps. Zelf beleef ik ook een religieus momentje en dat voorval manifesteert zich aan de Westwall, ofwel de Klaagmuur. Ik grijp de 2.000 jaar oude stenen vast en doe heel overtuigd een wens. Maar mijn keppeltje gaat vliegen en dat is, naar ik vrees niet echt een goed voorteken.

DSCN2565

The Walled Off Hotel in Bethlehem

DSCN2604Net om de hoek van waar ik verblijf bevindt zich een hotel met het slechtste zicht ter wereld. Alle gasten kijken vanuit hun hotelkamer recht op de acht meter hoge betonnen bezettingsmuur en mogen enkel op het dak nadat het Israëlisch leger daar toestemming voor gegeven heeft. The Walled Off Hotel opende vorig jaar – precies honderd jaar nadat de Britten de controle over Palestina verwierven – haar deuren en is mede gefinancierd door Banksy. Het werd meteen gekozen tot ‘Art hotel of the year 2017’ en is ook voor niet-gasten toegankelijk. De hotelportier heet me welkom en ik ga aan tafel voor een candle light dinner met mezelf in de Brits koloniale piano bar.

20180324_214059Terwijl ik wachtend op mijn Walled Off Salad met huisgemaakte hummus alvast een gin-tonic drink begint er een liveoptreden aan de Haunted Piano. Na enkele verzoeknummers roept de zanger zijn nonkel erbij en die brengt een onwaarschijnlijke versie van I will always love you van Whitney Houston. Ik wil Redemption Song aanvragen, maar even later klinkt het al door de luidsprekers. We zitten op dezelfde golflengte. Aan het tafeltje naast mij zit een kunstzinnige typ met een gebreide muts. Zou Banksy op bezoek zijn?

 

20180324_213441

Op de eerste verdieping is er een gratis toegankelijke kunstgalerij met werken van de belangrijkste Palestijnse kunstenaars en opkomend talent. Op het moment dat ik er ben loopt er ook de tijdelijke en erg aangrijpende tentoonstelling ‘Alienation’ van de Palestijnse artieste Raida Adon. Een andere kunstenaar heeft briefjes van de Iraakse Dinar bewerkt met een zeefdruktechniek om te tonen hoe deze er zouden uitzien indien IS gewonnen had.

DSCN2609

DSCN2615

DSCN2610

DSCN2627

DSCN2624

Een pratende replica van een Brits koloniaal verwelkomt me in het interactieve museum dat volledig gewijd is aan de muur. Na een geschiedkundige inleiding wordt er ingezoomd op het ontstaan van de illegale apartheidsmuur en de impact die deze heeft op het dagelijks leven van miljoenen mensen. Ik krijg een ingekorte versie te zien van 5 Broken Cameras, een internationaal bekroonde documentaire van de Palestijnse landbouwer Emad Burnat. Toen hij in 2005 zijn eerste camera kocht om zijn pasgeboren zoontje te filmen, kwamen de mensen uit zijn dorp erachter dat de muur dwars door hun landbouwgronden zou lopen en dat de nabij gelegen nederzetting zou uitbreiden. Hij begint alles te filmen, vanaf de komst van de landopmeters en de graafmachines die de eeuwenoude olijfbomen uit de grond sleuren tot de wekelijkse protesten van de hopeloze dorpsbewoners die zich weigeren neer te leggen bij die vreselijke muur. Af en toe sneuvelt er een camera en hij zal er in totaal vijf nodig hebben om de documentaire te voltooien.

DSCN2629

In het winkeltje naast The Walled Off Hotel kan je hele leuke souvenirs kopen, alsook spuitbussen om graffiti aan te brengen op de muur. Over die muur valt uiteraard heel veel te zeggen. Bijvoorbeeld dat hij uitingen van creatief verzet geïnspireerd heeft.

20180322_155543

DSCN2602

DSCN2422

DSCN2423

DSCN2424

DSCN2425

DSCN2597

DSCN2600

20180322_160639

20180323_233720

DSCN2429

De ster van Bethlehem

Dat de mensen vroeger slim waren… Drieëntwintig eeuwen geleden begonnen Griekse ingenieurs aan de Salomon-vijvers, de belangrijkste door mensenhanden gemaakte constructie van heel Palestina. Ik geef de harde feiten: drie gigantische bassins van elk honderdtwintig meter lang en acht meter diep, goed voor het verzamelen van meer dan een kwart miljoen kubieke meter water uit omliggende bronnen via twee aquaducten, om vervolgens dat water via drie andere aquaducten weg te stuwen tot in Bethlehem, Herodion en zelfs Jeruzalem. Tussen de bassins is er zes meter niveauverschil en binnen de bassins bouwde men gigantische trappen, om de zwaartekracht perfect tot zijn recht te laten komen. De Romeinen wilden het water immers tot in de Tempelberg van Jeruzalem doen geraken – de heiligste plaats ter wereld. De Salomon-vijvers liggen amper dertig meter hoger dan de Tempelberg en het water moest door een meer dan twintig kilometer lang aquaduct, dat slechts twintig centimeter daalde per honderd meter afstand: waw!

DSCN2410Het is lente en dus zijn de vijvers alweer grotendeels leeggelopen. Aan de hoogst gelegen constructie spelen kinderen in de schaduw van de dennenbomen. Eigenlijk valt er niet veel te zien en toch is dit om het zacht uit te drukken een technisch hoogstandje met een groot strategisch belang. Dankzij de bassins en aquaducten kon Jeruzalem zich verder ontwikkelen als belangrijk pelgrimsoord. En wie Jeruzalem wilde veroveren, moest gewoon de watertoevoer in handen krijgen. De laatste keer dat dat gebeurde was in 1967, wanneer de bezetting door Israël van start ging.

DSCN2414Iets voorbij de laagst gelegen vijver komen we aan een klooster dat in 1901 ter ere van de maagd Maria gebouwd werd met giften uit Argentinië en Uruguay. Voor het klooster ligt een prachtige ommuurde tuin en nadat de ijzeren poort opengaat rijden we over de muur tot aan de entree. Abood kent de bazin, zuster Rosa. Maar zuster Rosa is in geen velden te bespeuren en we worden opgewacht door een norse non. Ze is een beetje boos omwille van de luide brommer, maar daarna toont ze trots de kerk en geeft ze me een hele uitleg in het Italiaans, die compleet overstemd wordt door het gebleir vanuit een moskee. We zijn in Artas en met uitzondering van enkele Zuid-Amerikaanse nonnen wonen hier uitsluitend moslims. De nonnen onderhouden de tuinen van het klooster en runnen een kleuterschool voor de kinderen uit het dorp. Net als in het vlakbij gelegen Bethlehem wonen de verschillende geloofsgemeenschappen hier vredig naast en met elkaar. Ik zeg arrivederci aan de lieve non en we rijden weer weg over de muur rond de paradijselijke tuin.

DSCN2432Dat Bethlehem – ‘the most famous little town in the world’ – veel toeristen trekt heeft uiteraard alles te maken met de mysterieuze Geboortekerk, de oudste nog werkende Romaanse tempel die er is. We gaan nederig gebukt binnen door de lage inkom en wandelen meteen door naar het Grieks-orthodoxe gedeelte achteraan. Via een trap aan de zijkant van het altaar kan je tot bij de ster van Bethlehem, die geboorteplek van Jezus aanduidt.

 

DSCN2437Abood is in een assertieve bui en we steken voor, maar lopen toch vast in het gedrum en ge-sjjjjjjt! bovenaan de trap. De menigte reageert kwaad op het luid gepraat van sommige toeristen en ik kan dat volkomen begrijpen: zelf tolereerde ik ook enkel ingetogen eerbied bij het mausoleum van Che Guevara in Santa Clara. Een groepje Amerikaanse bejaarden zorgt voor extra vertraging en de man voor ons weigert te bewegen totdat het allerlaatste oudje afgedaald is. Één van deze oudjes, Richard, staat stevig te zweten naast mij en ik besluit hem vriendelijk maar kordaat naar voren te duwen, want het begint stilaan serieus op mijn zenuwen te werken. Beneden knielen en vallen mensen neer aan de ster. Dit is voor gelovigen ongetwijfeld een zeer emotionele ervaring en als atheïst houd ik me respectvol op de vlakte. De originele ster werd trouwens in 1847 gestolen door orthodoxe monniken, wat tot grote spanningen leidde tussen Rusland en Frankrijk. Vermoeiend.

DSCN2435

 

De Woestijn van Judea part two: Herodion

Voor we weer op de brommer stappen smeer ik nog wat extra zonnecrème op mijn krijtwitte benen en inmiddels verbrande nek. Eenmaal terug in de bewoonde wereld stoppen we langs de kant van de drukke weg voor een stevige shoarma. En dan is het tijd voor de volgende attractie, een door mensenhanden opgehoogde heuvel in de vorm van een borst met een woestijnfort op de top: Herodion.

DSCN2403

De kunstmatige heuvel lijkt op de pudding die mijn bomma serveerde door een grote koffietas om te draaien en ik kan hem met het blote oog zien vanop mijn balkon in Bethlehem. Herodes wilde vanuit het naar hem genoemde paleizencomplex echter Jeruzalem kunnen zien. Toen dat niet bleek te lukken gaf hij bevel om de heuvel nog hoger te maken. Maar waarom liet die zot zijn zomerpaleis optrekken aan de rand van de woestijn, ver van alle waterbronnen? Dat kwam omdat zijn moeder op deze plek uit de wagen viel toen ze op de vlucht waren voor de zoveelste opstand in Jeruzalem. Herodes dacht dat ze dood was en wilde zichzelf van kant maken, maar dat bleek niet nodig. Sterker nog: kort daarna behaalde hij op dezelfde plaats een belangrijke militaire overwinning. En dus vond Herodes de Bouwer, koning der Joden, het een prima idee om hier te gaan wonen en begraven te worden.

DSCN2406

‘Mother, how many woman did father have?’ vraagt het meisje in de introductiefilm die we te zien krijgen aan de entree van Herodion. Herodes had veel vrouwen, tien of twaalf zelfs. De Senaat in Rome had hem weliswaar benoemd tot koning van Judea; de Joden konden hem niet rieken of zien aangezien Herodes noch zijn ouders Joods waren – en dus trouwde hij onder andere met een Joodse vrouw. De haat van zijn onderdanen bleef maar duren en Herodes werd een beetje paranoïde. Hij liet zijn eerste vrouw, verschillende leden van zijn schoonfamilie en drie zonen terechtstellen. ‘Je kunt beter Herodes’ varken zijn, dan zijn zoon’ liet Augustus, de grote baas in Rome, zich ontvallen. En zodra Herodes op latere leeftijd vernam dat Jezus, de nieuwe koning der Joden, in Bethlehem geboren was, zou hij opdracht gegeven hebben om alle kleine jongetjes te laten vermoorden.

DSCN2405

Abood en ik wandelen langs een slingerweg naar de top van de heuvel, het hoogste punt in de Woestijn van Judea, en genieten boven van een 360-graden zicht over de prachtige omgeving. Dat zicht wordt ontsierd door Tekoa, één van de 42 illegale nederzettingen die Bethlehem omsingelen. Recent gebouwde wijken van Joodse settlers zijn te herkennen aan de Europees aandoende huizen zonder watertank op het rode dak (Israël beheert het water uit de Palestijnse gebieden en de militair beschermde kolonies komen niets te kort), mooi parallel gebouwd in rechte straten op de top van een heuvel. We zijn in Area C, een zone die twee derde van de Westelijke Jordaanoever omvat en waar nog mogelijkheden liggen voor economische ontwikkeling, landbouw, huizenbouw en dergelijke. De bijna 300.000 Palestijnen die hier wonen worden compleet uitgesloten van dit potentieel. De meeste Palestijnen wonen trouwens in Area A en B, die officieel onder de Palestijnse Autoriteit vallen. Deze twee zones bestaan eigenlijk uit 165 verspreide eilandjes die onderling niet verbonden zijn en de landmassa eromheen is Area C, wat volledig onder Israëlische controle valt en waar landjepik de norm is. Deze kunstmatige opdeling in drie zones volgde op de Oslo-akkoorden in 1995 en ging in theorie maar vijf jaar duren. Ondertussen wonen er bijna 400.000 kolonisten in Area C.

DSCN2648

Herodion zelf is één van Nationale Parken van Israël, dat zich ontfermt over alle opgravingen en de vondsten overbrengt naar het Israël Museum in Jeruzalem – uiteraard tot groot ongenoegen van de Palestijnen, die op geen enkele manier betrokken worden bij dit proces. Het paradepaardje van alle recente opgravingen was de ontdekking van het graf van Herodes door een bekende archeoloog van de Hebreeuwse Universiteit, die uitgebreid geëerd wordt in het eerder vermelde introductiefilmpje. Andere archeologen trekken de vondst van het graf van Herodes zwaar in twijfel, ondermeer omdat de tombe (volgens sommige archeologen is het niet eens een tombe) veel te bescheiden zou zijn. Van die twijfels valt in het filmpje niets te merken. Alle middelen zijn goed om de historische band van het Joodse volk met deze plaats in de verf te zetten.

DSCN2408

Herodes woonde met zijn familie boven, on top of the hill, waar hij kon genieten van een jetset-leventje. Via een zes kilometer lang aquaduct werd water vanuit de Salomon-vijvers in Bethlehem omhoog gestuwd tot in het badhuis. In de vier torens van zeven verdiepen hoog had Herodes een banketzaal en extravagante luxeappartementen laten bouwen en aan de noordkant privé-vertrekken met een brede deuropening naar zijn eigen Romeins theater met 650 zitplaatsen. Door tunnels in de berg wandelen we langs cisternen weer naar beneden. In het lager gelegen gedeelte zien we de restanten van twee enorme paleizen en een zwembad ter grootte van bijna drie olympische baden. Kortom, een zeer excentriek vastgoedproject van 2.000 jaar oud.

20180322_130550